کرونا تنها بر صنایع مختلف در ایران سایه نینداخته است. رکود و تغییر معادلات بواسطه این ویروس کشنده، تمام دنیا را تحت الشعاع خود قرارداده است. یکی از صنعت‌هایی که از این بابت ضربه خورده، «مسکن» و «ساخت و ساز» بوده است. به گزارش اصفهان صنعت، تیرماه امسال بود که آمار منتشر شده توسط اتاق تعاون ایران نشان می‌داد کرونا چطور منجر به کاهش تولیدات در بخش ساختمانی و رکود در بخش مسکن شده است. بر اساس آمارها، با توجه به کاهش میزان فعالیت‌های ساختمانی انجام شده در تیر ماه، این شاخص نسبت به ماه قبل کاهش یافت.دیگر شاخص‌های موجود در بین ۵ مولفه اصلی شامخ شامل «میزان سفارشات جدید، سرعت انجام سفارشات، میزان خرید مواد اولیه و جذب نیروی انسانی» نیز کاهش میزان شاخص را تجربه کردند.
در بخش‌های عمرانی و دیگر فعالیت‌های پیمانکاری هم اعلام شد که کماکان بدلیل عدم پرداخت مطالبات پیمانکاران توسط کارفرمایان و عدم تناسب نرخ تعدیل با تورم موجود، فعالان این بخش با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند.اما این تغییرات و کاهش‌ها همان طور که اشاره شد، تنها مربوط به ایران نبوده و بحران کرونا تغییرات گسترده‌ای در صنعت ساخت و ساز در سایر کشورها از جمله در ایالات متحده هم ایجاد کرده‌است، کارشناسان می‌گویند بسیاری از این تغییرات حتی پس از فروکاهش بیماری باقی خواهند ماند. پیمانکاران آماده می‌شوند تا به کار در کارگاه‌هایی که مدتی تعطیل بوده‌اند برگردند اما با صنعتی روبرو می‌شوند که هم از نظر بهداشت عمومی و هم از نظر اقتصادی به سختی درگیر این بیماری همه‌گیر شده‌است.جو ناتارلی، رهبر گروه ملی صنایع ساختمانی مارکوم در همین باره می‌گوید: «اکنون فاکتورهای جدیدی وجود دارند که من و شما هرگز به آنها فکر نمی‌کردیم. مردم باید برای دراز مدت برنامه‌ریزی کنند. ویروس بر بسیاری از جنبه‌های ساخت و ساز اثر می‌گذارد، از افزایش اهمیت ایمنی محیط کار تا طولانی شدن زمان تحویل پروژه و توجه مضاعف به سازمان‌دهی نیروی کار.» ناتارلی معتقد است شرکت‌هایی که سعی در بازگشت به وضع معمول کسب و کار دارند، با واقعیت جدیدی روبرو خواهند شد که بسیار هم سخت است. در بسیاری از زمینه‌های ساخت و ساز الگوها تغییر خواهند کرد و پیمانکاران به سمت انجام کارهایی متفاوت از گذشته سوق پیدا می‌کنند.
در ادامه چندمورد از اثرات طولانی مدتی که همه‌گیریِ ویروس کرونا می‌تواند بر صنعت ساختمان بگذارد را مرور می‌کنیم:
کارگاه‌های ساختمانی پاکیزه‌تر و ایمن‌تر خواهند شد
با شیوع این ویروس سلامت و ایمنی کارگران بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته‌است و پیمانکاران با اجرای سیاست‌های جدید مشاغل مانند شیفت‌های شناور، بررسی دمای بدن کارمندان و ضد عفونی محل کار، ابزار و ماشین‌آلات به این موضوع واکنش نشان دادند.به گفته پت کالاهان، رئیس شرکت ساخت و ساز کالاهان مستقر در ماساچوست، این شرکت پروتکل‌های متنوعی را برای ترویج فاصله‌گذاری فیزیکی و سلامت کارکنان اعمال کرده‌است، از جمله ممنوعیت استفاده از خودرو‌های اشتراکی، الزام به استفاده همگانی ماسک و دستکش و ایجاد ایستگاه‌های ضد عفونی کردن دست در کارگاه‌ها. علاوه بر این، تیم ایمنی این شرکت مقدار زیادی صابون ضد عفونی‌کننده تولید کرد که در سراسر کارگاه‌های ساختمانی توزیع شده‌است.تأکید بر تمیزتر و خلوت‌تر شدن کارگاه‌ها، موضوعی است که پس از کمتر شدنِ همه‌گیری ویروس، کاهش نمی‌یابد. اعتقاد کارشناسان پزشکی بر ادامه‌دار بودن شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان برای ماه‌ها یا حتی سال‌های بعد، اهمیت توجه به برنامه‌های بهداشت عمومی را در حال حاضر و در آینده دو چندان می‌کند. کارفرمایان دیگر نمی‌توانند مانند گذشته کار کنند. به ویژه الان، باید منعطف و خلاق باشند و به روش‌های جدیدی برای انجام برخی کارها فکر کنند، متفاوت با آنچه در سال‌های گذشته انجام داده‌اند.
فاصله‌گذاری به کمک فناوری به یک هنجار تبدیل می‌شود
تاکید فعلی بر فاصله‌گذاری فیزیکی در سایت‌های شغلی حتی پس از عبور از تهدیدهای بهداشتی فعلی احتمالاً ادامه خواهد یافت. می‌توانیم انتظار داشته باشیم که حتی در بعضی از کارهای عادی، فعالیت‌های گروهی کمتر شود و رویه‌ها و پروتکل‌های واضح‌تری تعریف گردد.حتی با وقوع شیوع فعلی در بسیاری از مناطق، مقامات ایالتی و محلی در حال اتخاذ تدابیری برای کاهش خطر در سایت‌های ساخت و ساز هستند. به عنوان مثال، دستورالعمل جدید در ایالت واشنگتن مستلزم این است که افراد شاغل در کارگاه‌های ساختمانی باید حداقل ۲ متر از یکدیگر فاصله بگیرند و عدم رعایت آن می‌تواند منجر به تعطیلی پروژه شود.نیاز به فاصله‌گذاری فیزیکی همچنین نحوه تعامل پیمانکاران با تیم‌های اجرایی پروژه و مشتریان و شرکت‌ها را تغییر داده‌است و منجر به در نظر گرفتن راه حل‌های منحصر به فردی را برای برقراری ارتباط شده‌است. یکی از شرکت‌های مستقر در لس‌آنجلس نرم‌‌افزاری مبتنی بر وب راه‌اندازی کرده‌است که به کارفرمایان امکان می‌دهد جلسات عمومی مجازی برگزار کنند.علاوه بر این، در برخی از مناطق ایالات متحده، برای نظارت بر ساختمان‌های در حال اجرا، رویه‌ای غیرحضوری با بهره‌گیری از اینترنت در نظر گرفته‌شده‌است که پس از پایان بحران سلامتی ادامه خواهد یافت.
پروژهها طولانی‌تر می‌شوند
بسیاری از تغییرات عمده ایمنی درکارگاه‌های ساختمانی به زمان لازم برای تکمیل پروژهها می‌افزایند. اهمیت سالم نگه‌داشتن کارگران دوچندان شده‌است و برخی از شیوه‌های مرتبط با سلامت، تنها اجازه‌ی انجام یک کار در یک زمان در کارگاه را می‌دهند، از این رو سرعت پیشرفت بسیار کند می‌شود. در واقع ممکن است دوره‌ی اجرای سریع پروژهها به پایان رسیده‌باشد، حداقل فعلاً، آن‌طور که کارشناسان می‌گویند!مایک بنیک، معاون شرکت ساخت و ساز بنیکس مستقر در مینه‌سوتا، در یک وبینار که در دوران شیوع ویروس کورونا برگزار شد گفت: «زمان‌بندیِ ساخت و ساز مانند گذشته نخواهد بود، بیش از پیش طولانی می‌شود چون‌که ما قادر نخواهیم بود افراد زیادی را هم‌زمان به کار بگیریم.»ناتارلی به پیمانکاران توصیه می‌کند هنگام مناقصه برای مشاغل جدید، محدودیت‌های زمانی را در نظر بگیرند تا اطمینان حاصل کنند که زمان‌بندی اجرایی مندرج در قرارداد معقول و مناسب است.
دورکاری متداول‌تر می‌شود
ویروس کرونا تغییرات اساسی در روال کاریِ دفترهای ساختمانی ایجاد کرده است. بسیاری از کارمندان دفترها، به طور اجباری از خانه دورکاری می‌کنند و با تکیه بر فناوری‌هایی مانند ویدئو کنفرانس، ایمیل و پیام‌رسان‌ها کارها را پیش می‌برند و با هم مرتبط می‌شوند.این آزمایش اجباری و همگانی ِدورکاری احتمالاً بسیاری از صاحبان مشاغل را در مورد دائمی کردن این رویه به فکر واداشته‌است. طبق یک پژوهش که اخیرا صورت گرفته‌است، ۷۴٪ از شرکت‌های آمریکایی حداقل ۵٪ از نیروی کار اداری خود را دور کار خواهند کرد. تقریباً یک چهارم مشارکت‌کنندگان در این پژوهش گفته‌اند که تا ۲۰٪ را به کار از راه دور سوق خواهند داد.در حالی که گرایش به کار از راه دور منجر به کاهش چشم‌گیر نیاز به فضای اداری برای بسیاری از شرکت‌ها می‌شود، دیگران ممکن است به گسترش فکر کنند. این شرکت‌ها در پی بهره‌گیری از اجاره‌های پایین‌تر برای گسترش فضای اداری خود خواهند بود تا امکان ایجاد فاصله بیشتر افراد در محل کار فراهم شود.
اتحادیه‌های کارگری تأثیرگذارتر می‌شوند
از زمان جنگ جهانی دوم ، درصد کارکنان شرکت‌های ساختمانی ایالات متحده که عضو اتحادیه‌ها بوده‌اند به طور پیوسته کاهش یافته است، از حدود ۸۷٪ نیروی کار در سال ۱۹۴۷ به ۱۲.۸٪ در سال ۲۰۱۸. با این وجود، از زمان شروع همه‌گیری، اتحادیه‌های کارگری با حمایت از منافع اعضا برای حفظ امنیت و کارآمدی کارگاه‌ها، محبوبیت تازه‌ای یافته‌اند. در دوران کرونا، اتحادیه‌های کارگری در ایالت نیویورک در ترغیب مقام‌های دولتی به تعطیل کردن پروژه‌های ساختمانی مؤثر بودند و در ماساچوست، دو اتحادیه در اعتراض به آنچه کار بدون رعایت ضوابط بهداشتی می‌خواندند، راهپیمایی کردند.اتحادیه‌های دیگر سعی خود را به کار گرفتند تا کار ساختمانی تعطیل نشود. در ابتدای بحران شیوع ویروس، اتحادیه‌های صنعت ساختمان آمریکای شمالی با همراهی انجمن پیمانکاران آمریکا از مقامات دولتی در بالاترین سطوح درخواست کردند که ساخت وساز را از خدمات ضروری به حساب آورند تا از تعطیلی و قرنطینه منطقه‌ای، ایالتی و محلی معاف گردد.در طول بحران، اتحادیه‌ها حامی حقوق کارگرانی هستند که نمی‌دانند باید در خانه بمانند یا به محل کار بروند، همچنین به در یافتن کار جدید پس از اخراج کارگران کمک می‌کنند. پس بدیهی است که عضویت در اتحادیه‌ها طی روزهای شیوع بیماری بسیار سودمند بوده‌است.
الگوی سفارش پروژهها تغییر می‌کند
شیوع ویروس کرونا روند تقاضا برای پروژهها را، برای سال پیش رو و سال‌های بعد از آن- تا مدت‌ها- تغییر خواهد داد. پروژه‌های مرتبط با اقامتگاه گردشگری، خرده‌فروشی و سرگرمی به احتمال زیاد تقاضای کمتری خواهند داشت، درحالی‌که ساخت و سازهای مربوط به سلامت و بهداشت و پروژه‌های کارگاه‌ها و مراکز تولیدی محصولات بهداشتی بیشتر می‌شوند. علاوه بر این، ممکن است تقاضا برای ساخت فضاهای مرتبط با نظام توزیع و انبار افزایش یابد زیرا پایداری زنجیره تأمین کالا اهمیتی بیش از بهره‌وری صرف مالی پیدا کرده‌است.در طولانی مدت، باید انتظار داشت که کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی بیشتری در هر کشور ساخته شود تا در برهه‌هایی این‌چنینی، به دلیل قطع ارتباط کشورها، خدمات و کالاهای ضروری در دسترس باشد و رشد اقتصادی متوقف نشود. همچنین اعتماد کمتر به تولیدات و محصولات ساختمانی چینی باعث افزایش پروژه‌های تولید مرتبط با زنجیره‌ی ساخت و ساز، مانند کارخانه‌ها و انبارها، می‌شود. کارشناسان در مورد چگونگی تأمین هزینه طرح‌های زیرساختی در آینده نزدیک به دو دسته تقسیم می‌شوند، برخی معتقدند که پروژه‌هایی مانند ساخت و ساز در جاده و پل ممکن است آسیب ببینند، زیرا درآمد دولت، به‌ویژه به دلیل کاهش درآمدهای مالیات بر سوخت، کاهش می‌یابد و بودجه پروژه‌های عمرانی زیرساختی ممکن است به خاطر بودجه‌های حمایتی از مشاغل و بی‌کاران ناشی از شیوع ویروس، کاهش زیادی پیدا کند. با این وجود، برخی از پروژه‌های عمومی، اهمیتی بیش از پیش پیدا کرده‌اند. به عنوان مثال عملیات توسعه و نوسازی امکانات حمل و نقل هوایی و فرودگاه‌ها و همچنین برخی از جاده‌سازی‌ها و پروژه‌های مرتبط با حمل و نقل زمینی جاده‌ای تسربع شده تا از فرصت خلوتی آسمان و زمین ناشی از کاهش چشم‌گیر سفرها استفاده بهینه شود.
