در سال‌های اخیر مصرف محصولات دستکاری شده ژنتیکی در بسیاری از کشورها رایج گردیده است. اگرچه ادعا می‌شود که این محصولات دارای کیفیت بهتر و ماندگاری بیشتر هستند و هدف از تولید آنها کمک به جامعه بشری می‌باشد، متاسفانه در آزمایشاتی که توسط دانشمندان غیر وابسته به کمپانی‌های تولیدکننده این محصولات در طی سال های گذشته انجام شد، مشاهده گردید که مضراتی که این محصولات بر محیط زیست و سلامتی انسان دارند، بسیار بیشتر از منافع آنها می‌باشد. از این رو بر آن شدیم که در بررسی بیشتر این محصولات بپردازیم.
غذاهای دست کاری شده ژنتیکی (GMO)
غذاهای دست کاری شده ژنتیکی به غذاهایی گفته می‌شود که یک ژن دست کاری شده به آنها اضافه یا از آنها برداشته شود. همچنین گوشت و سایر فرآورده های حاصل از حیواناتی که از این محصولات تغذیه کرده‌اند یا محصولاتی که توسط ارگانیسم های دست کاری شده ژنتیکی تولید شده‌اند نیز در این گروه قرار می گیرند. مثلا گاوی که از این محصولات خورده باشد، شیر و مشتقات شیر این گاو هم به‌عنوان محصولات دست کاری شده ژنتیکی شناخته می‌شوند.
شرکت های تولید کننده این محصولات
سه کمپانی بزرگ تولیدکننده این محصولات در جهان مونسانتو، دوپونت و راکفلر هستند. کمپانی مونسانتو، علف‌کش و بذرهای مقاوم در مقابل علفکشها را تولید می‌کند. یکی از این علفکشها به نام «گلایفوسیت» با هدف از بین بردن علف‌های هرز در زمین های کشاورزی تولید می شود که این سم را همراه با بذر مقاوم شده به این نوع سم ها، به کشاورزان می دهند تا کشاورزان به راحتی به کشت بپردازند. شرکت‌های تولیدکننده ادعا دارند که اینگونه بذرها در مقابل حشرات و آفات مقاوم شده‌اند، اما مطلبی که «شرکت تست بایوتک» در مورد این سموم منتشر کرد نشان داد که اکثر آفات در مقابل این سموم مقاوم شده اند و استفاده از این سموم باعث به وجود آمدن آفات خطرناک تر شده است.
برخی مضرات استفاده از این محصولات و سموم آنها در آسیب به محیط زیست
یکی از خطرات بسیار مهم این محصولات این است که گرده‌های آنها باعث آلودگی ژنتیکی سایر محصولات کشاورزی و تأثیرات سوء بر محصولات ارگانیک می‌شوند. همچنین استفاده از این سموم باعث انقراض حشرات مفید، فقر خاک و از بین رفتن مواد آلی خاک می گردد و علف های هرز نیز با گذشت زمان به این سموم مقاوم می گردند که این موضوع باعث ایجاد علف های هرز قوی‌تر در زمین‌های کشاورزی می‌شود. همچنین گیاهان مقاوم به آفات، باعث ایجاد مقاومت برخی از حشرات و آفات به این سموم شده‌اند که برای از بین بردن آنها، نیاز به سموم شیمیایی است. سموم شیمیایی زیان فراوانی به اکوسیستم و میکروارگانیسم های خاک وارد می کنند و باعث از بین رفتن حشرات مفید، نفوذ سموم به سفره آب های زیرزمینی و آلوده شدن این آب‌ها می شوند. برآیند تمام این دست کاری ها مختل شدن اکوسیستم طبیعی است.
نتایج برخی تحقیقات انجام شده روی حیوانات آزمایشگاهی
شرکت تولید کننده مونسانتو در یک پروتکل سه‌ماهه، ذرت‌هایی را که به سم گلایفوسیت مقاوم شده بودند روی موش‌ها آزمایش کرد و اعلام کرد که هیچ مشکلی برای این موش‌ها پیش نیامده است. اما یک دانشمند با نام «سرالینی» در سال ۲۰۱۴، همان آزمایش‌ها را در یک دوره دوساله تکرار کرد. نتایج این بررسی نشان داد که تمام موش‌هایی که ذرت های تغییر ژنتیک یافته را مصرف کرده بودند، دچار سرطان کبد، کلیه و هیپوفیز شدند. موش‌های ماده به علاوه دچار سرطان سینه و سقط جنین نیز شدند .برخی دیگر از عوارضی که تا کنون در مدل های حیوانی گزارش شده اند عبارتند از آیجاد آسم، آلرژی، پاسخ های التهابی، تغییر در عملکرد طحال، کبد، پانکراس، کلیه ها و نازایی، اختلال ایمنی، التهاب معده، اختلال در سیستم گوارش، رشد بیش از اندازه در لایه سلولی روده و اختلال در روده ها.در حقیقت شاید بتوان گفت از آنجا که تحقیقات توسط خود کمپانی های تولید کننده انجام می گردد، اما بازه زمانی درستی برای این آزمایش‌ها در نظر گرفته نمی‌شود، به همین دلیل متأسفانه نتایج درستی نیز از این آزمایشات به دست نمی آید.
راه کارهای اجتناب از خرید محصولات دستکاری شده ژنتیکی
۱- شما می‌توانید به موسساتی که برچسب ۱۰۰% Certified Organic دارند اعتماد کنید که آرم‌هایی چون
(USDA) United States Department of Agriculture، (QAI) Quality Assurance International، Oregon Tilth و California Certified Organic Farmers (CCOF)
دارند. اگر روی محصولی تنها واژه ارگانیک نوشته شده است، نمی‌توان مطمئن بود که این محصول دستکاری شده نیست. در حقیقت این محصولات ممکن است شامل ۳۰% مواد دستکاری شده باشند. دولت آمریکا و کانادا به کارخانجاتی که محصولات GMO دارند، اجازه نمی‌دهد که از برچسب ۱۰۰% Certified Organic استفاده کنند.
۲- از Plu (Price Look Up)ثبت شده بر روی میوه‌ها و سبزی‌ها که توضیح داده شد، برای تشخیص اینکه محصول خریداری شده ارگانیک است، دستکاری شده ژنتیکی است یا از سموم و کود شیمیایی برای مبارزه با آفات در زمان رشد این محصولات استفاده شده است، بهره ببرید.
۳- گوشت‌هایی را خریداری کنید که بر روی آنها کلمات ۱۰۰% Grass-Fed یا Pasture Fed100% نوشته شده باشند، زیرا به برخی ازگاوها در اواخر عمرشان ذرت‌های GM با هدف افزایش چربی عضلانی می‌دهند. درمورد خرید مرغ و تخم مرغ حتما به برچسب ۱۰۰% Certified Organic دقت کنید. در مورد خرید ماهی هم پیشنهاد می‌شود که حتما Wild Fish خریداری کنید، زیرا ممکن است که ماهی‌های پرورشی با دانه‌های دستکاری شده ژنتیکی پرورش یافته باشند.
۴- به دنبال خرید محصولاتی باشید که بر روی آنها برچسب Non-GMO یا GMO-Free وجود دارد.
۵- سعی کنید که از Local Markets خرید کنید، زیرا بیشتر غذاهای دستکاری شده ژنتیکی از مزارع بزرگ صنعتی می‌آیند. در این زمینه می‌توانید در اشتراک Community Supported Agriculture Farm (CSA) ثبت نام کنید یا اگر به صورت هفتگی برای خرید محلی می‌روید، از کشاورزان در مورد بذرهایشان سوال کنید زیرا ممکن است بعضی از آنها از بذرهای GM استفاده کنند.
۶- سعی کنید خودتان در منزل آشپزی کنید و از خرید Fast Foods و هر غذایی که در Box یا Bag می‌آید اجتناب کنید. همچنین از مصرف غذاهای سرخ شده، فرآوری‌شده یا فریز شده خودداری کنید، مگر اینکه نوع مواد تشکیل‌دهنده و نوع روغنی که در طبخ یا سرخ شدن غذا از آن استفاده شده است، بر روی آن نوشته شده و از روغن‌های دستکاری شده در آنها استفاده نشده باشد.
۷- اگر امکان باغبانی برایتان وجود دارد سعی کنید خودتان با استفاده از بذرهای Non-GMO، سبزی و میوه را در باغ یا باغچه منزلتان پرورش دهید. برای این منظور می‌توانید به سایت‌های SEED Servers و Seeds News مراجعه نمایید.
۸- بسیاری از محصولات لبنی حاوی GMO هستند و برخی از کشاورزان به گاوهای خود هورمون‌های دستکاری شده ژنتیکی rBGH/rBST تزریق می‌کنند یا آنها را با محصولات دستکاری شده ژنتیکی تغذیه می‌نمایند. در اینگونه موارد به دنبال خرید محصولات لبنی rBGH free و rBST free و برچسب Organic 100% Certifiedباشید.
۹- از Shopping Guideها استفاده کنید. مرکز ایمنی مواد غذایی یک نرم افزار آیفون و اندروید را طراحی کرده است که به پیدا کردن محصولات فاقد GMO کمک می‌کند. همچنین می‌توانید اپلیکیشن Non-GMO Project Shopping Guide را دانلود و از آن استفاده کنید.
۱۰- با شناسایی محصولاتی که بیشترین احتمال GMO را دارند می‌توانید از خرید آنها اجتناب کنید. گیاهان و مواد غذایی که از نظر ژنتیکی اصلاح شده‌اند شامل سویا و فرآورده‌های آن مانند شیر یا روغن سویا، توفو، ذرت و فرآورده‌های آن مانند آرد ذرت، روغن ذرت، نشاسته ذرت، گلوتن و شربت ذرت، روغن کلزا (کانولا)، چغندر قند و شکر و قند حاصل از آن، کتان (پنبه) و روغن پنبه دانه، یکی از روغن‌های رایج در درونVegetable Oil ، پاپایا هاوایی، زوچینی (کدو سبز)، اسکواش زرد تابستانی هستند که برای خرید این مواد باید حتما به برچسب ۱۰۰% Certified Organic توجه کرد.
۱۱- اگر به رستوران می‌روید می‌توانید از مدیر رستوران در مورد ترکیبات استفاده شده در طبخ غذا سوال کنید و اگر متوجه شدید که در طبخ غذا از محصولات ارگانیک استفاده نمی‌کنند، باید از خوردن توفو، لوبیا، چیپس، ذرت و هرگونه محصولات حاوی ذرت و سویا اجتناب کنید. بیشتر خوردنی‌هایی که قند دارند، از مشتقات GMO هستند. همچنین بپرسید که از چه نوع روغنی برای پخت و پزاستفاده می‌کنند. اگر از روغن نباتی، مارگارین، روغن پنبه دانه یا روغن ذرت استفاده می‌کنند، از ایشان درخواست کنید که اگر می‌توانند غذای شما را با روغن زیتون یا روغن هسته انگور آماده کنند.
۱۲- فریب واژه‌های Natural یا all-Natural را نخورید، زیرا استفاده از این واژه‌ها یک نوع بازاریابی هوشمندانه است. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف کنندگان واژه Natural را به واژه Organic ترجیح می‌دهند.
در نهایت راهکاری که برای نجات دنیا باید انجام شود، بازگشت به روش کشاورزی سالم و سنتی و روی‌آوردن به محصولات دامی و کشاورزی ارگانیک است.
